Gốm Hagi – dòng gốm truyền thống của đất nước Nhật Bản
Gốm Hagi – dòng gốm truyền thống của đất nước Nhật Bản
GỐM HAGI LÀ GÌ?
Hagi-ware (萩焼, Hagi-yaki) là một dòng đồ gốm truyền thống của Nhật Bản. Đồ gốm Hagi có nguồn gốc từ thị trấn Hagi, thành phố Yamaguchi, thuộc tỉnh Nagato cũ.
Nguồn gốc của đồ gốm Hagi có thể bắt nguồn từ sự xuất hiện của thợ gốm Hàn Quốc ở Hagi, một thị trấn cổ kính nằm ở tỉnh Yamaguchi trên biển Nhật Bản, sau cuộc xâm lược quân sự của Nhật Bản vào bán đảo Triều Tiên vào cuối thế kỷ XVI. Do đó, một số lượng lớn thợ thủ công Hàn Quốc đã bị bắt bớ và đưa đến Nhật Bản, nơi họ đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập các loại gốm mới như Satsuma, Arita và Hagi (hagi-yaki).
Lãnh chúa phong kiến địa phương của khu vực Hagi lúc bấy giờ, Terumoto Mouri, đã chỉ định một gia đình thợ gốm trong lãnh địa Matsumoto (hiện là thành phố Hagi) để tạo ra các món đồ Hagi cho các tiệc trà cá nhân của mình và làm quà tặng. Những người thợ gốm ở Matsumoto đã tăng đều đặn sức sản xuất của họ để nhiều lò nung được lập ra trên lãnh thổ Fukawa (hiện là thành phố Nagato) vào giữa thế kỷ XVII. Tuy nhiên, do cuộc Duy tân Minh Trị năm 1868, những người thợ gốm được lãnh chúa Mouri thuê đã bị cách chức và bắt đầu điều hành các doanh nghiệp độc lập của riêng họ. Dần dần, nhiều lò nung được xây dựng bên ngoài Hagi, lan rộng đến khu vực Miyano của thành phố Yamaguchi và cả các khu vực khác của khu vực phía tây nam của tỉnh Yamaguchi. Do đó, việc sản xuất đồ Hagi tiếp tục phát triển và diễn ra liên tục trong suốt thời đại Edo.
CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA DÒNG GỐM HAGI
Hình dạng tinh tế và màu sắc tự nhiên, êm dịu của dòng gốm Hagi được đánh giá cao. Đặc biệt, sự tương phản tuyệt đẹp giữa màu xanh tươi sáng của matcha và tông màu trung tính ấm áp của gốm Hagi rất có giá trị về mặt thẩm mỹ. Về gốm trà, có một thành ngữ nổi tiếng: “nhất Raku, nhì Hagi, ba Karatsu”. Thành ngữ này cho thấy thứ hạng các dòng gốm được ưa chuộng trong trà đạo của người Nhật. Nó ngụ ý rằng các dòng gốm trà với các đặc tính nổi bật của cảm giác và vẻ bề ngoài được đánh giá cao nhất.
Có hai loại sét mềm mịn được sử dụng làm vật liệu cơ bản. Đất đầu tiên được trộn với nước, sau đó được lọc. Trong quá trình này, các mảnh gỗ nhỏ được thêm vào, làm cho các tạp chất nhẹ nổi lên trong khi phần đất nặng hơn chìm xuống đáy. Quá trình chuẩn bị này được lặp lại trong hai tuần cho đến khi nước dùng để lọc trong hoàn toàn, và phần đất sét tinh khiết sẽ thu được từ đáy thùng. Màu đỏ nhạt của đất sét rất quan trọng vì nó sẽ quyết định bề mặt và màu sắc của đồ gốm.
Vẻ đẹp của dòng gốm Hagi được đánh giá cao không chỉ với màu sắc của đất mà còn là chất men. Màu men xám mờ là để vẽ các màu sắc tự nhiên, sâu sắc của đất sét. Sau khi được nung trong lò nung, trong quá trình làm mát, men sẽ tạo ra những vết rạng và các lỗ nhỏ – được gọi là nyuu (貫 入). Trong suốt quá trình làm nóng và làm mát, các vết rạng hình thành do men co lại nhanh hơn đất sét. Theo thời gian, người dùng gốm Hagi có thể nhận thấy màu sắc của men trở nên tối hơn. Điều này là bình thường khi men rạng hấp thụ các chất cặn của trà hoặc sake qua các vết nứt nhỏ và trở nên tối màu.
Dòng gốm Hagi men trắng được phát triển bởi gia đình Miwa, một trong những gia đình sản xuất gốm được đánh giá cao nhất tại Nhật Bản. Lò gốm của họ được thành lập ở Kanbun năm 1663 để sản xuất đồ gốm trà cho lãnh chúa Mori Terumoto. Các thế hệ nghệ nhân kế tiếp của Miwa đã sản xuất tất cả các loại loại đồ gốm khác bên cạnh đồ trà, bao gồm cả dòng gốm Raku.
Vào những năm 1930, Miwa Kyuwa đã làm sống lại thế giới trà Hagi bằng những chén trà chawan và những dụng cụ trà khác. Ông đã điều chỉnh công thức đồ gốm cũ bằng cách thay đổi cách thức đốt rơm và trộn nó vào dung dịch men để tạo ra một màu trắng tinh khiết. Sau đó, em trai là Miwa Jusetsu đã nâng lên tầm cao mới bằng việc tạo ra chén trà chawan Oni-Hagi. Hai anh em đã được chính phủ Nhật Bản vinh danh là kho báu sống của quốc gia cho các sản phẩm gốm Hagi vào năm 1970 và 1983.
